«Мой дом - мая крэпасць». Гэты выраз нясе ў сабе, у пэўным сэнсе, дваякае паняцце. З аднаго боку - дом, месца ў якім ты жывеш, а з другога боку - краіна. Бо ўсё што цябе акружае: прырода, народ, традыцыі, культура - усё гэта прырастае разам з коранем да цябе. І, натуральна, чалавек павінен шанаваць свае звычаі, сваю мову, ганарыцца тым, што ён мае. Мы, беларусы, цэнім свае традыцыі, з павагай ставімся да нацыянальных страў, славутасцях. Кожны тыдзень у нашым дзіцячым садзе праходзяць навучальныя заняткі, выхаванцаў знаёмяць з беларускай мовай, беларускімі традыцыямі і святамі.
Вельмі важна, каб выхаванне сапраўднага грамадзяніна нашай страны ажыццяўлялася сумесна дзіцячым садком і бацькамі выхаванцаў.
Растим маленького патриота вместе
Государственный флаг Республики Беларусь
Государственный флаг Республики Беларусь представляет собой прямоугольное полотнище, состоящее из двух горизонтальных цветных полос: верхней красного цвета и нижней зеленого цвета. Отношение ширины полос красного и зеленого цвета - 2:1. Слева вертикально расположен белорусский орнамент красного цвета на белом фоне.
Цвета нашего флага имеют следующие значения:
Красный - сила, мужество, благородство, энергия.
Зеленый - надежда, здоровье, молодость, возрождение, трудолюбие, созидание, природная гармония.
Белый - чистота, непорочность, примирение, мудрость, знания.
Орнамент - символ древней культуры народа, его духовного богатства. Содержание орнамента на государственном флаге повествует о хлебе, урожае и продолжении рода; прославляет трудолюбие и мастерство - первооснову счастливой доли человека.
Беларусь - первая в мире страна, которая использовала национальный орнамент в качестве элемента государственного флага.
Факты о нашем флаге. Орнамент, размещенный на флаге, был вышит в 1917 г. крестьянкой из деревни Костелище Сенненского района Витебской области Матреной Маркевич. В Сенно ей установлен памятник.
Второе воскресенье мая - День Государственного герба и Государственного флага Республики Беларусь.
В 2013 году в Минске появилась площадь Государственного флага. В центре ее находится 70-метровая стела, на которой установлен самый большой в стране государственный флаг. Его площадь составляет 98 кв.м, а масса 25 кг.
Государственный герб Республики Беларусь
В изображении белорусского герба отражаются основные национальные и духовные ценности белорусов: гражданское единство, трудолюбие, миролюбивость. В центре контур Беларуси - суверенитет, территориальное единство страны. Венок из золотых колосьев, цветов льна и клевера - благополучие и достаток. С каждой стороны венок трижды перевит красно-зеленой лентой, в средней части которой в основании герба в две строки начертаны золотом слова "РЭСПУБЛІКА БЕЛАРУСЬ". Земной шар - желание жить в мире и согласии, сотрудничать со всеми странами. Восходящее солнце - символ жизни и наилучшей доли. Звезда - символ человека и человечества, знак мужества и высоких помыслов, высоких устремлений народа.
Государственный гимн Республики Беларусь
Это торжественное музыкально-поэтическое произведение, исполняемое в случаях, предусмотренных законом: во время официальных государственных церемоний, ритуалов, празднеств, спортивных соревнований.
Текст Государственного гимна прославляет желание белорусского народа жить в мире, его трудолюбие, готовность защищать родную землю.
Як вучыць дзяцей паводзіць сябе пры гучанні Дзяржаўнага гімна
Як вучыць дзяцей паводзіць сябе пры гучанні Дзяржаўнага гімна
|
Гучыць урачыста, як водгукі славы, Гімн нашай вячыстай цудоўнай Дзяржавы... Гімн свету сцвярджае, што любім мы працу, А шлях наш лунае да радасці, шчасця. Пад гукамі Гімна я моўчкі клянуся Сапраўдным быць сынам маёй Беларусі! Міхасъ Пазнякоў |
Добры дзень, паважаныя бацькі. Сёння хочацца павясці з вамі размову пра тое, як вучыць дзяцей паводзіць сябе пры гучанні Дзяржаўнага гімна. Але давайце спачатку пазнаёмімся з гісторыяй гімна.
Дзяржаўны гімн — гэта самы хвалюючы кожнае сэрца сімвал краіны, узвышаная песня пра народ. Мелодыя простая, добра запамінаецца.
Яшчэ ў старажытныя часы людзі, ахопленыя агульным пачуццём радасці, — падчас вялікіх святаў, перамог над ворагам ці пры пазбаўленні ад якой-небудзь павальнай хваробы, засухі, паводкі і пажараў, заканчэння сонечнага зацьмення — спявалі агульную песню ці, можа быць, малітву.
Гэтую ж песню яны спявалі, калі выпраўляліся ў паход на ворага, і песня яднала іх агульнай надзеяй і верай у сілы народа.
Прататыпам сучаснага гімна быў гімн Беларускай ССР.
Паэт Уладзімір Іванавіч Карызна (1938), лірык і песеннік, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі, атрымаў перамогу ў конкурсе: ягонаму тэксту гімна, у якім выкарыставаны фрагменты ранейшага тэксту гімна, напісанага Міхасём Мікалаевічам Клімковічам (1899—1954), журы аддало перавагу.
Словы гімна павінен ведаць кожны змалку.
У Палажэнні аб Дзяржаўным гімне Рэспублікі Беларусь гаворыцца, што гімн з’яўляецца сімвалам дзяржаўнага суверэнітэту і выконваецца ў аркестравым, харавым, аркестрава-харавым ці ў іншым вакальным ці інструментальным варыянце.
Дзяржаўны гімн выконваецца ў адпаведнасці з зацверджаным тэкстам і музыкальнай рэдакцыяй (нотамі) пры ўступленні Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь на пасаду — пасля прынясення ім прысягі, пры адкрыцці і закрыцці сесій палат Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь, пры сустрэчах і праводзінах афіцыйных дэлегацый замежных краін, пры ўшанаванні нашых спартсменаў-пераможцаў, у тым ліку і за мяжой, пры правядзенні воінскіх рытуалаў, а таксама з нагоды разнастайных урачыстасцей, прысвечаных дзяржаўным святам.
I калі гучыць галоўная песня краіны, слухаць яе трэба стоячы, прычым мужчыны абавязаны зняць галаўны ўбор. У вакальна-харавым варыянце выконвання неабходна праслухаць гімн ад пачатку да канца: усе тры куплеты. У аркестровым выкананні дапускаецца праслухванне толькі часткі гімна – адзін куплет і прыпеў. Пасля праслухвання не трэба пляскаць у далоні. Можна спакойна прысесці.
Няхай лунаюць над намі нашы слаўныя сцягі! Няхай асвятляе наш шлях Дзяржаўны герб краіны! Няхай гучаць заклікальныя словы і ўрачыстая музыка нашага велічнага гімна!
Мы, беларусы – мірныя людзі, Сэрцам адданыя роднай зямлі, Шчыра сябруем, сілы гартуем Мы ў працавітай, вольнай сям’і. Слаўся, зямлі нашай светлае імя, Слаўся, народаў братэрскі саюз! Наша любімая маці-Радзіма, Вечна жыві і квітней, Беларусь! Разам з братамі мужна вякамі Мы баранілі родны парог, У бітвах за волю, бітвах за долю Свой здабывалі сцяг перамог! Слаўся, зямлі нашай светлае імя, Слаўся, народаў братэрскі саюз! Наша любімая маці-Радзіма, Вечна жыві і квітней, Беларусь! Дружба народаў – сіла народаў – Наш запаветны, сонечны шлях. Горда ж узвіся ў ясныя высі, Сцяг пераможны – радасці сцяг! Слаўся, зямлі нашай светлае імя, Слаўся, народаў братэрскі саюз! Наша любімая маці-Радзіма, Вечна жыві і квітней, Беларусь!
Дзяржаўныя святы
У Рэспубліцы Беларусь адзначаюцца наступныя дзяржаўныя святы:
Дзень Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь | 15 сакавіка |
Дзень яднання народаў Беларусі і Расіі | 2 красавіка |
Дзень Перамогі | 9 мая |
Дзень Дзяржаўнага герба Рэспублікі Беларусь і Дзяржаўнага сцяга Рэспублікі Беларусь | другая нядзеля мая |
Дзень Незалежнасці Рэспублікі Беларусь (Дзень Рэспублікі) | 3 ліпеня |
Дзе́нь наро́днага адзі́нства | 17 верасня |
Выхаванне дзяцей ў традыцыях беларўскай этнапедагогiкi
Народная педагогiка нарадзiлася на зямлi разам са з,яўленнем "чалавека разумнага". Праца стварыла чалавека и стала першым сродкам выхавання. Народная педагогiка з,явiлася ў выніку неабходнасцi перадаваць ад пакалення да пакалення неабходныя веды, уменнi, нормы грамадскiх паводзiн.
Народная мўдрасць вўчыць як мага раней пачынаць выхаванне. Жорсткае стаўленне да дзяцей на Беларўсi - з ява рэдкая, нават выключная. Адносiны бацькоў да малых звычайна мяккiя, але патрабавальныя. ў фальклоры сустракаецца такое сцвярджэнне:
- Не бiце дубцамi, навучыце слоўцамi.
- Не крычы, а лепей вучы.
- З пестўнка нiчога не будзе.
- Няшчасныя тыя дзеткi, якiх не жураць нi бацька, нi матка.
Народ вучыць бацькоў выхоўваць ў дзiцяцi самастойнасць, не пеставаць яго. У выхаваннi галоўнае - перакананне, унушэнне, тлумачэнне, прыклад дарослых, парада, практыкаванне, заахвочванне, ухваленне i асуджэнне, у выключных выпадках - пакаранне.
Галоўным крытэрыем маральнасцi ў беларўсаў заўседы было стаўленне да працы, яго стараннасць, умельства: працаваць не любiш - чалавекам не будзеш.
Асноўны прынцып беларускай этнапедагогiкi - выхаванне дзяцей у працы, падрыхтоўка iх да самастойнага жыцця. У беларусаў працоўнае выхаванне пачыналася ледзьве не з калыскi. Мацi брала з сабою дзiця ў поле, дзе мiж работай кармiла яго и спявала калыханкi. Дзiця разам з малаком мацi засвойвала традыцыi народа. Сяляне працавалi ад цямна да цямна: апрацоўвалi зямлю, вырошчвалi агароднiну, забяспечвалi сябе адзеннем, абуткам, выраблялi посуд, сельскагаспадарчыя прылады, транспартныя сродкi,кошыкi, займалiся рыбалоўствам, паляваннем, з малых гадоў далучалi дзяцей да працы. Спачатку тыя выконвалi легкую працу, дапамагалi няньчыць маленькiх братоў и сясцер, мылi посуд, пасвiлi гусей.
ў 6-7 гадоў дзяўчатак навучалi прасцi, вышываць, вязаць, гатаваць ежу. ў 14-15 яны сядалi за кросны, пад наглядам мацi I бабулi ткалi палатно, посцiлкi, рўшнiкi. А дзяўчына, якая выходзiла замуж, павiнна была сама наткаць адзенне, бялiзну, абрусы - прыгатаваць пасаг. Малыя хлопчыкi пасвiлi гусей, ў 8-9 гадоў - кароў, ў15-16 аралi, касiлi. Калi вырасталi, яны ўдзельнiчалi ў бўдаўнiцтве хаты.
Нягледзячы на тое, што дзецi пачыналi працаваць з маленства, яны заўседы знаходзiлi час i магчымасць пагуляць. Старажытным сродкам выхавання беларусы лiчылi гульню. У гульнях дзецi далучалiся да звычаяў и традыцый свайго народа, сваей сям,i, адтрымлiвалi першыя працоўныя навыкi. Варта ўзгадаць назвы гульняў: " Агароднiк", " Грушка", " А мы проса сеялi", " Браднiк " I iншыя. Калi дзiця было яшчэ зусiм малое, бацькi ладзiлi яму цацкi з саломы, лену, анучак, а каб такая лялька не пашкодзiла, " не згледзiла", " не ўракла" свайго малога гаспадара, ей не рабiлi вочак i вуснаў.Такая лялька была абярэгам малога ад непрыемнасцяў. Каб энергетычнаму полю дзiцяцi нiчога не паграджала, над калыскай падвешвалi саламянага павука - сваеасаблiвую падвеску, якая вабiла малога сваей сцiплай i таямнiчай прыгажосцю i абараняла яго ад нячыстай силы. Такi павук убiраў у сабе дрэнную энергетыку, таму кожны год яго спальвалi i мянялi на новы.
Беларўсы здаўна выкарыстоўвалi такi метад арганизацыi працы, як талака. Склiкаць талаку - значыць запрашаць суседзяў дапамагчы ў працы. На талаку збiралiся сваякi, сябры, аднавяскоўцы, добрыя знаемыя, дапамагалi апрацоўваць зямлю, збiраць ураджай, будаваць i рамантаваць хату. Талака суправаджалася песнямi, жартамi, вабiла дзяцей и моладзь.
Беларусы умелi не толькi працаваць, але i добра адпачываць. У нашых продкаў шмат святаў. У святочныя днi людзi спявалi песнi, вадзiлi карагоды, жартавалi. Святы паўтаралiся штогод i былi спадпарадкаваны з рухам планеты вакол Сонца. Так утварылася кола святаў: зiмовыя Калядкi, Раство Хрыстова, Водахрыщча, Стрэчанне, Масленiца, вясновыя Саракi, Камаедзiца, Вялiкдзень, Дабравесце, Юр,я, гуканне вясны, летнiя Купалле, Семуха, Спас, восеньскiя Дажынкi, Багач, Пакровы, Дзяды. Акрамя таго, святкавалiся сямейна-абравыя святы: вяселле, радзiны, хрэсьбiны.
Беларусы заўжды сустракалi гасцей вельмi ўрачыста, частавалi iх ўсiм, што было ў хаце. Традыцыйная ежа беларўсаў простая, сытная и здаровая. Скварка i мяса былi на стале звычайна па святах, а кожны дзень бавiлiся стравами з бульбы ( бабка, дранiкi, капытка, калдуны). З мучных страў найбольш вядомыя клецкi, зацiрка, з крупяных крупнiк и кашы. Кашы - найпершая абрадавая страва: на Каляды - ячневая ( куцця), на хрэсьбiны - бабiна, на вяселле - салодкая каша. На малаку звычайна не гатавалi, а толькi забельвалi iм стравы, з яго рабiлi сыр, смятану, збiвалi масла. Дзецям давалi сырадой, дрослыя часцей пiлi кіслае малако ( сыраквашу). Шмат ужывалi агароднiны, рыбы, грыбоў, гатавалi квас, узвары, кiсялi. Такая ежа дазваляла нашым продкам не толькi добра и сўмленна працаваць, але i нараджаць моцнае патомства. Такая ежа адпавядае сучаснаму уяўленню пра здаровае харчаванне.
З даўнiх часоў сямейны этыкет патрабуе падтрымлiваць аўтарытэт сваей сям'i сярод знаемых. Згодна з традыцыяй, жонка не лае на мужа, не можа выстаўляць на паказ сямейныя нягоды, яна павiнна ўзвышаць аўтарытэт мужа сярод дзяцей. Шмат прыказак дайшло да нас пра сямейныя адносiны:
- згода будуе, нягода руўнуе;
- не расказвай нiкому, што робiцца ў дому;
- баба без мужыка як калесы без каня.
Вялiкую ўвагу ўдзялялi выхаванню ў дзяцей павагi да бацькi i мацi. Дзецям не дазвалялася павышаць голас на бацькоў, спрачацца з iмi. Слова бацькоў было законам для дзяцей.
На працягу стагоддзяў этнапедагогiка была амаль адзiным сродкам выхавання людзей. Яна стварыла адпаведны тып асобы: працавiтай, шчырай, сумленнай. дабразычлiвай, гуманнай, гасцiннай и г.д.
І сення , каб выхаваць гарманiчна развiтую, нацыянальна свядомую асобу з лепшымi якасцямi грамадзянiна, працаўнiка I сем'янiна, мы звяртаемся да народнай мудрасцi, да гiсторыi свайго народа, яго традыцый i звычаяў.
Літаратўра:
- Аляхновіч А., Рахчэеў М.,Фядосік А., Беларўскі дзіцячы фальклор – Мінск,1994.
- Грымаць А. А. Метад. дапам. / А.А.Грымаць, Л.М.Варанецкая, .В.Пашкевіч. – Народная педагогіка беларўсаў. – Мн.: Выд. ўл. М. Скакўн, 1999. – с. 256.
- Красіла, А., Мой родны край завецца Беларўссю – Мазыр, 2004.
Праект «Народныя казкі для дзетак»
Дзяцінства немагчыма ўявіць без казкі, таму што слухаць казкі, якія табе расказваюць тата і мама, бабуля ці дзядуля, ці добрая выхавацелька, калі бацькоў няма побач — гэта адно з правоў дзіцяці, запісаных у Канвенцыі аб правах дзіцяці. У ёй сказана, што дзіця мае права на зносіны і на ўвагу, на паўнавартаснае развіццё, на выражэнне сябе, на адпаведную свайму ўзросту і зразумелую ў гэтым узросце інфармацыю, а таксама на вывучэнне культуры свайго народу.
Усё гэта ёсць у казках.
Казкі вучаць і перасцерагаюць, казкі звязваюць нашых пра-прадзедаў ды пра-прабабуляў з намі. Казкі — гэта ўтульны сямейны вечар, калі клопаты вялікага свету засталіся за сценамі Вашага дому, а Вы і Ваш час належаць толькі Вашым дзецям.
Казкі — гэта цэлы чароўны свет, у якім Вы падарожнічаеце разам, трымаючыся за рукі. Свет, у якім Вашае дзіця можа стаць веліканам і навучыць Вас, дарослага чалавека, чаму-небудзь новаму.
Прапануем вам, паважаныя зацiкауленыя бацькi, прачытаць са сваiмi дзеткамi ,беларускiя народныя казкi.
Перайсці да казак можна, націснуўшы на кнопку: